Pre-catalyse kolom, 1960, Staatsmijnen.

Foto boven: Het vervaardigen van een pre-catalyse kolom van gesmeed chroom-molybdeen staal voor de Staatsmijnen.

Wat is dat voor een “ding”? 
Dit is een vraag die door veel van onze mensen gesteld werd, toen zij in de machinefabriek een ca. 7,5 m lang, cilindervormig stuk werk op éen van de grote draaibanken zagen afdraaien. Een scheepsbouwer vond het wel wat te zwaar voor een schroefaskoker, al leek het daar iets op. Ter bevrediging van hen, die belangstelling hebben voor hetgeen bij de RDM geschiedde, laten we hier een korte beschrijving volgen van dat “ding”. 
We weten allen dat we in de 60-er jaren in Limburg kolenmijnen bezaten, o.a. de Staatsmijnen, waarin steenkolen werden gedolven, waarvan voor een belangrijk deel cokes gefabriceerd werd waarbij gas vrijkwam dat oorspronkelijk slechts voor verwarming en verlichting gebruikt werd. De cokes gingen voor een groot deel naar de hoogovens voor het verwerken van ijzererts tot gietijzer. 
De vrijgekomen gassen zijn rond 1960, behalve voor verlichting en verwarming, een grote rol in de chemische industrie gaan spelen. Men beperkte zich daar niet meer alleen tot de fabricage van koolteer door destillatie van dit gas. Immers, door de geweldige ontwikkeling die de chemie na WO-II heeft doorgemaakt, is het mogelijk heel wat meer producten uit de als grondstof dienende kolen te vervaardigen. 
De Staatsmijnen zijn daarbij niet stil blijven staan; zij hebben te Geleen een chemisch bedrijf opgebouwd dat in de 60-er jaren nog steeds in omvang toenam en dat toen tot onze grootste industrieën behoorde. Het had op enkele plaatsen wel wat weg van “Shell-Pernis”, zij het niet zo uitgestrekt. Ook een groot aantal verschillende grondstoffen, o.a. voor reuk- en kleurstoffen, geneesmiddelen en alcohol, werd er geproduceerd. Met de oprichting van het stikstof bindingsbedrijf door de Staatsmijnen rond 1930, werd daar in het groot een begin gemaakt met een chemische industrie. Het binden van stikstof uit de lucht dient in hoofdzaak tot fabricage van kunstmest voor land-en tuinbouw. Stikstof, in de scheikunde aangeduid met N (Nytrogenium) dient ook tot de vervaardiging van amoniak (NH3) door stikstof met waterstof, H (Hydrogenium), te binden. 

Omschrijving:
Het “ding” dient tot de fabricage van amoniak en men noemt het met een geleerd woord een “pre-catalyse kolom”. 
Deze kolom – die uit gelegeerd staal (Chroom-Molybdeen staal) onder éen van de zware smeedpersen “op een doorn” hol is gesmeed – is ca. 7,5 m lang, heeft een inhoud van 4000 liter en heeft een gewicht van 22.000 kg. Teneinde weerstand te bieden aan de zeer hoge druk – 330 kg per cm2 of wel 330 atmosfeer – waaronder de binding tot stand komt, is de wand van deze kolom, ondanks het staal van hoge vastheid, 80 mm dik, de inwendige diameter ervan is 850 mm. 
In deze kolom nu worden stikstof en waterstof onder de reeds genoemde druk bij een temperatuur van 300 °C. tezamen gebracht, waardoor amoniak gevormd wordt. Behalve als kunstmest, voorziet de fabrikage van amoniak in de behoefte daaraan in de chemische en andere industrieën. 

Artikelen:
– Bij de voorpagina: Wat is dat voor een ding?, personeelsblad “De Wekker”, juli 1960, blz. 1-2: PB-1960-07.pdf.

Bronnen:
– Artikel hierboven.