Foto boven: De cyclotron, een reusachtige electromagneet, voor de Rijksuniversiteit te Groningen.

De cyclotron, een reusachtige magneet. 
De RDM heeft – we mogen bijna wel zeggen bij wijze van uitzondering – een karwei onderhanden waarmee geen grote haast is. De machinefabriek is bezig met de bouw van een cyclotron voor de Rijksuniversiteit te Groningen. 
Met de proefmontage werd in juli 1967 begonnen. Het apparaat hoeft niet voor begin volgend jaar klaar te zijn omdat het gebouw in Groningen niet eerder voor plaatsing geschikt is. 
De cyclotron is een soort enorme elektromagneet, zoiets als aan de radioluidspreker zit. U kent misschien de werkwijze van de elektromagneet: wikkel om een ijzeren staaf koperdraad, voer daar stroom door en het ijzer is magnetisch. Iets dergelijks gebeurt er bij de cyclotron, die wij nu maken. Tussen twee polen ontstaat een enorm sterk magnetisch veld als er stroom van een geweldig hoog voltage door wordt gevoerd. 
De RDM maakt de “magneet”. Tussen de polen gebeurt het “moeilijke werk”. Met apparaten van Philips wordt daar namelijk kernfysisch onderzoek verricht. 
Eerst nog iets over de cyclotron zoals die bij ons wordt opgebouwd op baan 1 in de machinefabriek. Zoals uit de tekening blijkt wordt een rechthoekig hol blok gemaakt. Dit gebeurt met vijf pakketten van elk 70 platen (40 mm dik). De platen zijn uitgebrand en gebundeld in de scheepsbouwafdeling. Waarom geen dikke massieve balken? Deze zouden moeilijker zijn te keuren en bovendien wervelstromen doen ontstaan. De platen zijn gemaakt van halfrustig vloeistaal. 
Onder- en bovenbalk wegen elk 210 ton, de gehele cyclotron 640 ton. De lengte van de cyclotron bedraagt 7600 mm, de hoogte 4900 mm en de diepte 2800 mm. Daartussen zitten de twee polen bestaande uit vier poolschijven en een poolschoen. De diameter ervan bedraagt 2800 mm. 
Nadat de opbouw is voltooid wordt de cyclotron gedemonteerd en per trailer naar Groningen gebracht. 
Om te weten wat er in de vacuum ruimte tussen de poolschoenen gebeurt moeten we er eerst achter komen wat een cyclotron is. Het is een toestel, dat dient om vrijgekomen elektrische deeltjes enorme snelheden mee te geven. Hiervoor zorgt het magnetische veld. Het snelle voortschieten van protonen, deutronen en alfadeeltjes, die door de cyclotron worden gebundeld, maakt het mogelijk kernfysisch onderzoek uit te voeren. 
Het elektrische deeltje wordt in het midden tussen de polen “losgelaten” en krijgt dan met een spiraalvormige beweging een steeds grotere snelheid. Deze baan is mogelijk door het steeds omkeren van het elektrische veld. 
Voor de liefhebbers nog een paar cijfers: de maximaal bereikbare energie van protonen zal 70 miljoen electrovolt bedragen, die van deutronen 60 MeV en die van alfadeeltjes 120 MeV. 
De Rijksuniversiteit hoopt, dat de cyclotronbunker van het kernfysisch versnellerinstituut – met twee meter dikke betonnen wanden – eind 1969 in gebruik kan worden genomen. 
(Bron: Nieuws van de RDM, augustus 1967) 

Cyclotron voor Groninger Universiteit. 
Na de tekening hieronder en het artikel hierboven in “Nieuws van de RDM” van 20 september, hierboven een foto van de indrukwekkende cyclotron, die wij maken voor de Groninger Rijksuniversiteit. De cyclotron is voornamelijk een enorme magneet, die het mogelijk maakt kernfysisch onderzoek te verrichten. De afmetingen zijn: 7,60 m breed, 4,90 m hoog en 2,80 m diep. Het gewicht bedraagt 650 ton. 
(Bron: Nieuws van de RDM, 23 november 1967) 

Omschrijving: 
De machinefabriek van de RDM is bezig met de bouw van een cyclotron voor de Rijksuniversiteit te Groningen. Met de proefmontage werd in juli 1967 begonnen. Het 650 ton zware apparaat hoeft niet voor begin volgend jaar klaar te zijn, omdat het gebouw in Groningen niet eerder voor plaatsing geschikt is. 

Artikelen: 
– Cyclotron, een reusachtige magneet, Nieuws van de RDM, september 1967, blz 3-4: PB-1967-09.pdf. 
– Cyclotron voor Groninger Universiteit, Nieuws van de RDM, 23 november 1967, blz 6: PB-1967-11.pdf.