Foto boven: 15-9-1971. Hr. Ms. “Zwaardvis” vertrekt voor een proeftocht vanaf de werf van de RDM.

Scheepswerf: RDM. 
Opdrachtgever: Staat der Nederkanden / Koninklijke Marine. 
Tonnage: Waterverplaatsing: 2350 ton boven water, 2620 ton onder water. 
Hoofdafmetingen: L = 66,90 m, B = 8,40 m, d = 7,10 m. 
Voortstuwing: Vermogen: 5100 pk (diesel-elektrisch) geleverd door 3 Werkspoor 215×12 dieselgeneratoren. 
Aandrijving: Smit Elektro elektromotor, 1 schroef met 5 bladen. 
Snelheid: 20 knopen boven water en 9 knopen onder water. 
Verdere gegevens: Naamsein: S 806. 
Bemanning: 67 man, duikdiepte: meer dan 200 m. 
Bewapening: 6 stuks 21 inch (533 mm) torpedolanceerbuizen, Mk37 type torpedo. 

De “Zwaardvis” in dienst gesteld.
Met veel ceremonieel is op vrijdagochtend 18 augustus 1972 de onderzeeboot “Zwaardvis” door ons bedrijf aan de Koninklijke Marine overgedragen en vervolgens in dienst gesteld. De plechtigheid vond plaats bij kraanbaan 13, waar de nieuwste aanwinst voor de Marine lag afgemeerd. Onder de belangstellenden en genodigden bevonden zich zeer veel hoge marine- en burgerautoriteiten. Ook mevrouw J. den Toom – Niessink die op 2 juli 1970 de “Zwaardvis” doopte, gaf bij de indienststelling acte de présence. Nadat in het vroegere direktiekantoor het proces-verbaal van de overname was getekend, begaven de genodigden zich per bus naar kraanbaan 13, waar zij werden ontvangen door de aangewezen commandant van de “Zwaardvis”, luitenant ter zee der le klasse B.G.A. Fanoy. 
Trots
Onze direkteur ir. L. van der Tas opende de rij van sprekers. Hij heette alle aanwezigen welkom op het bedrijf. Hij verklaarde er trots op te zijn, dat ons bedrijf in nauwe samenwerking met de Koninklijke Marine een onderzeeboot als de “Zwaardvis” heeft mogen bouwen. “Deze boot is een produkt van ervaring, kennis, enthousiasme en liefde voor het vak. Een dergelijk schip kan alleen ontworpen en gekonstrueerd worden als er met teamgeest wordt gewerkt”, aldus onze direkteur. Tijdens de proeftochten van de “Zwaardvis” en de “Tijgerhaai” had de heer Van der Tas bemerkt, dat eenzelfde teamgeest ook al onder de bemanning aan boord heerst, hetgeen hij van primair belang noemde voor het voortbestaan van een operationele onderzeeboot. Hij dankte de Koninklijke Marine, de Nevesbu, alle leveranciers en uiteraard de medewerkers van de RDM voor hun toewijding en energie aan de “Zwaardvis” besteed en sprak aansluitend de hoop uit, dat de ervaring opgedaan bij de bouw van de “Zwaardvis” en de “Tijgerhaai” niet verloren zal gaan. Na het schip en haar bemanning een behouden vaart te hebben toegewenst verzocht de heer Van der Tas de vlagofficier materieel, schout-bij-nacht mr. ir. P.P. van de Vijver, de “Zwaardvis” van de werf te aanvaarden. 
Iets groots
Namens de minister van Defensie verklaarde de vlagofficier materieel de “Zwaardvis” gaarne over te nemen. De heer Van de Vijver komplimenteerde onze direktie, het bedrijf en alle andere instanties en personen die aan de bouw van de “Zwaardvis” hebben bijgedragen met het behaalde resultaat. “Hier werd iets groots verricht”, zo zei hij letterlijk. Van dit nieuwe type onderzeeboot koesterde de Marine reeds tijdens de bouw hoge verwachtingen. De heer Van de Vijver merkte op, dat deze hooggespannen verwachtingen tijdens de proeftochten werden overtroffen. Aan het slot van zijn betoog droeg de vlagofficier materieel de “Zwaardvis” over aan de bevelhebber der zeestrijdkrachten, vice-admiraal E. Roest. Deze gaf de aangewezen kommandant, Luitenant ter zee der le klasse B.G.A. Fanoy opdracht het schip officieel in dienst te stellen. 
Groot sukses
Na het hijsen van de vlag, geus en wimpel speelden tamboers en pijpers van de Marinierskapel het Wilhelmus. Daarop volgde een toespraak van de commandant van de “Zwaardvis” tot de bemanning, waarbij hij tevens de oudste officier en de chef der equipage voorstelde. De commandant memoreerde, dat de zes maanden durende proeftochten bijzonder suksesvol zijn verlopen. Hoewel een druk programma is afgewerkt, behoefde het nooit vanwege een defect te worden onderbroken. Ook is de “Zwaardvis” in die periode geen enkele maal op de RDM teruggeweest. Commandant Fanoy noemde dit alles een groot sukses, temeer daar het hier gaat om het eerste exemplaar van een geheel nieuw type onderzeeboot. “Het is nu aan ons om van deze onderzeeboot een goed, degelijk en bruikbaar wapen te maken”, aldus de commandant, die in zijn speech de commandant van de Cornelis Drebbel hartelijk dankte voor de genoten gastvrijheid. Besloten werd met een driewerf hoezee op Hare Majesteit de Koningin, waaraan alle aanwezigen deelnamen. 
(Bron: Nieuws van de RDM, oktober 1972) 

Historie:
Kiellegging op 14 juli 1966, tewaterlating op 2 juli 1970, in dienst stelling op 18 augustus 1972 en uit dienst stelling op 13 juli 1994. 
Hr. Ms. “Zwaardvis” was een Nederlandse onderzeeboot van de Zwaardvis-klasse. De boot werd gebouwd door de Rotterdamse scheepswerf RDM. 
Na de uit dienst name van Hr. Ms. “Zwaardvis” probeerde de Nederlandse marine de boot samen met Hr. Ms. “Tijgerhaai” te verkopen of te verhuren. Potentiële kopers waren Indonesië, Egypte en Maleisië. Geen van de drie wilde uiteindelijk de boten kopen. Maar in verband met een mogelijke verkoop lagen de boten inmiddels wel al in een Maleise haven. Het Nederlandse ministerie van defensie was bang dat de scheepswerf in Lumut haar vordering voor onderhoud en liggeld via de rechter zou verhalen door de verkoop van de “Tijgerhaai”. De Nederlandse staat wilde verhinderen dat de boot of onderdelen zoals torpedobuizen of radar in onbevoegde handen zouden geraken. Daarop werd in 2005 een rechtszaak aangespannen tegen RDM die de boten zou verkopen. Op 17 augustus kwam de rechter met de uitspraak dat RDM voor oktober 2005 met de sloop van de boten begonnen zou moeten zijn of dat de boten in november 2005 terug moesten zijn in Nederland. 

Citaten:
– Internet: 
… … Op 14 juli 1966 werd de kiel gelegd voor de eerste onderzeeboot van deze nieuwe Zwaardvis-klasse. Dit nieuwe rompontwerp was gebaseerd op de Amerikaanse USS “Barbel”, een druppelvormige romp. Dit type romp maakt hogere snelheden en geruislozer varen onder water mogelijk. De eerste van deze klasse (tevens naamgever) werd op 18 augustus 1972 in dienst gesteld. De Zwaardvis-klasse bestond uit twee boten, tevens werden 2 vergelijkbare boten verkocht aan Taiwan (Hai Lung klasse: “Sea Dragon” en “Sea Tiger”). 
Deze onderzeeboten werden uitgerust met Mk37 torpedo’s en waren daardoor als eerste van de Nederlandse marine uitgerust tegen vijandelijke onderzeeboten. De onderzeeboten zijn in 1994 (“Zwaardvis”) en 1995 (“Tijgerhaai”) uit dienst gesteld. Ze zijn verscheept naar Maleisië om verkocht te worden, maar werden echter in 2006 onder Nederlands toezicht gesloopt. … …
– E-mail Rob Koedam, 24-03-2010: 
… … Over de “Zwaardvis” (RDM-320) heb ik nog een apart verhaal. Deze boot is namelijk bij Noorwegen bijna vergaan, doordat men in zwaar weer de buitenboord mufflerklep op handbediening open had gezet. Waarom? Omdat het constant open- en dichtslaan van de klep, wanneer die op automatisch stond, de bemanning uit de slaap hield. De boot kreeg 70 ton water binnen en is door een sleepboot binnen gebracht. De commandant was toen zo slordig om een Lloyds “No Cure No Pay” formulier van de sleepbootkapitein te ondertekenen. Rechtszaken hierover hebben nog jaren geduurd. De bedoeling was dat de sleepboot alleen assistentie zou verlenen en niet zou “bergen”. … … 
… … De sleepboot, die de boot binnenbracht, heette “Haaland”. Het gebeurde 20 mijl uit de Noorse kust er stond 4 à 5 Beaufort uit noordelijke richting. De boot is naar Stavanger gesleept. … …

Artikelen:
– Opdracht voor twee onderzeeboten, bedrijfsblad “Nieuws van de RDM”, februari 1966, blz. 4-5: PB-1966-02.pdf. 
– Prins Bernhard bracht werkbezoek aan ons bedrijf, bedrijfsblad “Nieuws van de RDM”, juli 1968, blz. 3: PB-1968-07.pdf. 
– Onderzeeboten “Zwaardvis” en “Tijgerhaai” krijgen gestalte, “Nieuws van de RDM”, nov 1968, blz. 8-9: PB-1968-11.pdf. 
– De “Zwaardvis” in dienst gesteld, “Nieuws van de RDM”, oktober 1972, blz. 8-9: PB-1972-10.pdf. 
– Levensloop van Hr. Ms. “Zwaardvis”: 320-Herinneringsboek.pdf. 
– Koninklijke Marine, 100 jaar onderzeeboten: Onderzeeboten100Jaar.pdf. 
– A meditation on … …, Schip en Werf, 1981, Prof.dr.ir. E. van den Pol: 320-S&W-VanDenPol.pdf. 
– Diversen, Schip en Werf: 320-S&W.pdf.

Bronnen:
– Stadsarchief Rotterdam. 
– Defensie 100 jaar onderzeeboten. 
– Rob Koedam – Kortgene.